Δεύτερη Ανάγνωση - Κυπριακό

Κυπριακό που τη Δεύτερην Ανάγνωσην

Τελικά, ο Μπαν Κι Μουν κινήθηκε μέσα στα πλαίσια των υπάρχουσων ισορροπιών στο Συμβούλιο Ασφαλείας: με δεδομένη την πλειοψηφία στήριξης που έχουν οι ε/κ ανάμεσα στα μόνιμα μέλη [Ρωσία, Κίνα, Γαλλία αλλά με απροθυμία ακόμα και των ΗΠΑ να πιέσουν τους ε/κ], απέφυγε μια διατάραξη των ισορροπιών,  με μια έτσι και αλλιώς. χωρίς προοπτική κίνηση προς διεθνή διάσκεψη προς στο παρόν. Κάτι που βέβαια διασφαλίζεται και με βάση την "κυπριακή ιδιοκτησία" – αλλά και με δεδομένη τη δυναμική που διαμορφώνεται ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις για συναινετικές κινήσεις στην περιοχή, όπως δείχνουν και οι κινήσεις στην Συρία.

Από την άλλη, ο ΟΗΕ έχει και πολλά να χάσει με μια οποιαδήποτε βεβιασμένη κίνηση. Έστω και αν στο προεκλογικό σκηνικό στης ε/κ κοινότητας, τα δεδομένα φαίνονται απόμακρα για λύση, για τον ΟΗΕ - και σε αυτό το σημείο έχει δίκαιο ο Ντάουνερ - η διαμόρφωση ενός πλαισίου ισορροπιών για λύση έχει, πια, διαμορφωθεί με τις διάφορες συγκλίσεις. Ακόμα και μετατοπίσεις θέσεων να γίνουν, υπάρχει πια μια αρχιτεκτονική, η οποία μπορεί να αντέξει μετατοπίσεις, αφού υπάρχουν οι ισορροπίες σε βασικά σημεία και πλαίσια. Τα βασικά δεδομένα της λύσης είναι πια γνωστά – όχι μόνο στους διαπραγματευτές, αλλά και στο κοινό της κάθε κοινότητας: οι συζητήσεις τόσο για το δημοψήφισμα  - συμπιεσμένες αλλά για πρώτη φορά σαφείς - όπως και οι δημόσιες συζητήσεις της περιόδου 2008-2012 έχουν πια ξεκαθαρίσει το τοπίο των επιλογών τόσο στο συνταγματικό, όσο και στο εδαφικό.

Σε αυτό το πλαίσιο, η κίνηση μπορεί να γίνει μόνο από την τουρκική πλευρά, αφού τα ζητούμενα αφορούν πια την επιστροφή εδαφών, ενώ το ζήτημα των εγγυήσεων θα πάει σε διεθνή διάσκεψη. Αξίζει, σε αυτό το πλαίσιο, να αναφερθεί και η δημόσια πια τοποθέτηση του ΔΗΚΟ προεκλογικά για το καθεστώς της ομοσπονδίας. Μπορεί αυτή η θέση να είναι μια ιστορική θέση του ΔΗΚΟ, αλλά πρώτη φορά κατατίθεται με πρωτοβουλία του κόμματος σε τέτοιο στάδιο προεκλογικών διαβουλεύσεων.

Η τούρκικη πλευρά βρίσκεται αυτήν την περίοδο σε μειονεκτική θέση σε σχέση με την περίοδο 2004-08, αλλά ακόμα και μέχρι την αλλαγή του Ταλάτ με τον Έρογλου. Αν, λοιπόν, η τούρκικη πλευρά κάνει μια κίνηση σε αυτό το τοπίο μπορεί να επιδιώξει είτε να ανακτήσει κάποια πρωτοβουλία - το περίφημο «ένα βήμα μπορετά» του Νταβούτογλου - ανοίγοντας την προοπτική της λύσης, είτε να προσπαθήσει να προκαλέσει αντιδράσεις που ενδεχομένως  - αλλά όχι σίγουρα - να την βοηθήσουν να ανακτήσει κάποιο πλεονέκτημα ή τουλάχιστον ισορροπία στο υπάρχον περιβάλλον. Σε αυτό το πλαίσιο τα σενάρια τα οποία διαρρέουν είναι εκφραστικά:

1. Μια κίνηση όπως το άνοιγμα του Βαρωσιού [μαζί με κάποια αποχώρηση στρατού λ.χ.] θα μπορούσε να προκαλέσει ένα κλίμα διχασμού στην ε/κ κοινότητα. Όμως, όπως είναι τα δεδομένα, κάθε τέτοια κίνηση, παρά τις δημόσιες συζητήσεις στην ε/κ κοινότητα, θα δημιουργήσει και νέα ντε φάκτο δεδομένα. Αν αρχίσουν να επιστρέφουν οι Βαρωσιώτες [και πολλοί θα το κάνουν ανεξάρτητα από ότι θα πει η πολιτική ηγεσία επίσημα], τότε και η τ/κ πλευρά θα βρεθεί με ένα ντε φάκτο γεγονός, το οποίο δεν θα μπορεί να αγνοήσει. Θα είναι ένα βήμα λύσης αλλά από κάτω προς τα πάνω για τους ε/κ και επί του εδάφους για τους τ/κ.
2. Αν η τουρκική πλευρά προσπαθήσει να αλλάξει την υπάρχουσα δυσμενή θέση της [για το κυπριακό] διεθνώς θα καταθέσει όχι απλά εισήγηση για το Βαρωσι αλλά μια ευρύτερη πρόταση την οποία οι ε/κ δεν θα μπορούν να αρνηθούν, αλλά και δεν θα είναι εύκολο να δεχθούν προεκλογικά. Εδώ βέβαια το ρίσκο της τουρκικής πλευράς είναι μεγάλο, διότι ο Δ. Χριστοφιας μέχρι στιγμής απέδειξε ότι είναι διατεθειμένος να προχωρήσει διατηρώντας την διεθνή δυναμική υπέρ της ε/κ πλευράς. Μπορεί, δηλαδή, η τούρκικη πλευρά να αναγκαστεί να προχωρήσει.
3. Αν η τουρκική πλευρά αποφασίσει να χειριστεί το θέμα με όρους "ενεργού ηφαιστείου" [όπως κινήσεις για την ΑΟΖ κλπ], τότε μπορεί να ρισκάρει ένα είδος έντασης, το οποίο, όμως, είναι αμφίβολο σε τι θα την βοηθήσει με δεδομένη την υπάρχουσα κατάσταση τόσο στην περιοχή   - όπου η Τουρκία είναι κάπως εγκλωβισμένη το συριακό και δεν φαίνεται να έχει ακόμα αποκομίσει τα οφέλη που προσδοκούσε από την Αίγυπτο -, αλλά και σε σχέση με τις γεωπολιτικές ισορροπίες των μεγάλων δυνάμεων  - η Ευρώπη φαίνεται αδύναμη να προσφέρει κάτι στην Τουρκία και η Ρωσία φαίνεται να έχει επενδύσει με αποφασιστικότητα στην Κυπριακή Δημοκρατία. Άρα τα όρια μιας τουρκικής πρόκλησης είναι περιορισμένα.

Υπάρχει και το σενάριο ή σενάρια να περιμένει η Τουρκία μετά τις εκλογές – και όπως φαίνεται και ο γ. γραμματέας θα συντηρήσει την διαδικασία, αν είναι ανάγκη, μέχρι τότε. Αργά ή γρήγορα πάντως οι εμπλεκόμενοι θα βρεθούν αντιμέτωποι με τα γεγονότα. Ήδη λ.χ. οι συζητήσεις με την Τουρκία για επανεισαγωγή μεταναστών, δείχνουν τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσει η Κυπριακή Δημοκρατία στο μέλλον αν δεν ολοκληρώσει συμφωνία με την Τουρκία σχετικά με τα βόρεια σύνορα του νησιού.

Οι πιέσεις από τα δομικά δεδομένα θα είναι έντονες και προς τις δυο πλευρές.